Cmentarze wojenne ( I wojna światowa)

Powrót do Ciekawe miejsca



Miejsca warte odwiedzenia w naszej okolicy

Cmentarze wojenne

Postprzez zBIG » 23 sty 2011, o 16:31

W naszych okolicach spotkałem dwa podobne do siebie cmentarze – jeden w miejscowości Chruśnice, a drugi w miejscowości Rosocz. Na obydwóch rozmieszczone w różnych miejscach kamienie nagrobne z wyrytymi nazwiskami i pochowani są żołnierze z tych samych jednostek.

Chruśnice - cmentarz o powierzchni 0,360 ha znajduje się w lesie. Spoczywa tu 150 żołnierzy niemieckich. 4 - 8 sierpnia 1915 roku toczyły się tu ciężkie walki między rosyjską 33DP i niemieckimi 1 DRezGw. i 4 DPGw. Na cmentarzu postawiony jest krzyż z tablicą „Cmentarz wojenny z roku 1915 ” a wokół kamienie nagrobne ( ok. 50 szt.).
Obrazek
Obrazek

Rosocz – nieoznaczony cmentarz znajduje się za ostatnimi zabudowaniami miejscowości Rososz na skraju lasu. Otoczony jest wałem ziemnym. Ślady mogił zatarte, widoczne są natomiast rozmieszczone w różnych miejscach kamienie nagrobne z wyrytymi nazwiskami.
Obrazek
Obrazek

Wszystkie do tej pory odwiedzone przez mnie cmentarze z okresu I wojny światowej zebrałem w jednym miejscu i umieściłem na stronie pod adresem http://www.wojennecmentarze.republika.pl
Niestety republika już nie działa, więc uległ zmianie adres stonki na :
http://wojennecmentarze.prv.pl/
Mam nadzieję, że w czasie kolejnych rowerowych wycieczek poznam następne i będę uzupełniał tę listę.
Ostatnio edytowano 6 kwi 2018, o 20:39 przez zBIG, łącznie edytowano 1 raz
Avatar użytkownika
zBIG
Początkujący
 
Posty: 31
Zdjęcia: 633
Dołączył(a): 7 wrz 2008, o 12:47
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 0
Otrzymał podziękowań: 102

Postprzez mac ap » 27 cze 2012, o 21:48

Coś nowego:
Obrazek
Cmentarz przy szosie Łomża-Stawiski (Warszawa-kraje nadbałtyckie). Spoczywa tu 187 niemieckich żołnierzy oraz (patrz druga tablica) generał von Ditfurth. Był on dowódcą 34 Brygady Landwehry i został śmiertelnie ranny w walkach pod Stawiskami, po czym zmarł 7 marca 1915 roku.
Obrazek
Obrazek
Cmentarz między Łosewem i Kątami (powiat Kolno). Na zalesionym pagórku utworzono bardzo ładny cmentarz dla 55 żołnierzy niemieckich i nieznanej liczby rosyjskich.
Obrazek
Cmentarz na południe od wsi Łosewo. Centralnie przebiega tu alejka z wyróżnionym pojedyńczym grobem (podobno podoficera), ale zachowało się więcej nagrobków.
Obrazek
Cmentarz przy szosie Łomża-Ostrołęka, w lesie nieopodal wsi Grzymały Szczepankowskie.
Obrazek
Cmentarz koło wsi Orlikowo (powiat łomżyński, gmina Jedwabne). Przypadkowo raczej tu nikt nie trafi, cmentarz jest dobrze ukryty. Podobno leżą tu głównie Polacy z Poznańskiego, leżącego wtedy w Rzeszy.
Obrazek
Cmentarz na południe od Białej Piskiej na Mazurach. Cały zarośnięty, ale nagrobki nadal są czytelne.
Obrazek
Cmentarz żołnierzy niemieckich i rosyjskich między wsiami Jeże i Wincenta, na północ od Kolna. Leży tuż przy ważnej, ruchliwej szosie wgłąb Mazur.
Obrazek
Zapomniany cmentarz z I wojny światowej przy wsi Strękowa Góra nad Narwią. Ten niezwykły krzyż jest jedynym śladem, że pochowano tu ludzi.
Ostatnio edytowano 1 sty 1970, o 01:00 przez mac ap, łącznie edytowano 1 raz
mac ap
Stały Bywalec
 
Posty: 272
Zdjęcia: 52
Dołączył(a): 4 paź 2009, o 18:08
Lokalizacja: Łomża
Podziękował: 42
Otrzymał podziękowań: 152

Postprzez Pijący_mleko » 21 lis 2014, o 09:31

Strona o cmentarzach wojennych.

https://www.warszawa.ap.gov.pl/cmentarz ... awa_1.html

Sporo zdjęć, krótkie opisy.
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez jojas » 21 lis 2014, o 17:09

Fragment opisu

"Kamianka – cmentarz wojenny, na którym spoczywają żołnierze armii niemieckiej i rosyjskiej polegli podczas walk nad Narwią na przełomie lipca i sierpnia 1915 roku. Szacuje się, że pogrzebano tu ok. 1000. żołnierzy. Położony w lesie nad Narwią cmentarz przez wiele lat był zapomniany. Odkrył go mieszkaniec Kamianki Józef Galanek. Teren uporządkowało Koło Rezerwistów z Meppen. W 2010 roku na miejscu cmentarza odsłonięto pamiątkową tablicę oraz poświęcono krzyż."
I tak oto dowiedziałem się że można odkryć coś co jest powszechnie wiadome :zdziwko: W przyszłym tygodniu odkryję ogień i koło :)
jojas
Stały Bywalec
 
Posty: 1363
Zdjęcia: 837
Dołączył(a): 15 maja 2010, o 00:00
Lokalizacja: Ostrołeka
Podziękował: 110
Otrzymał podziękowań: 458

Postprzez jojas » 23 lis 2014, o 18:20

Co prawda ten cmentarz nie znajduje się blisko Ostrołęki ale ma bardzo ciekawą tablicę informacyjną :)
[center]Obrazek[/center]
jojas
Stały Bywalec
 
Posty: 1363
Zdjęcia: 837
Dołączył(a): 15 maja 2010, o 00:00
Lokalizacja: Ostrołeka
Podziękował: 110
Otrzymał podziękowań: 458

Gucin

Postprzez Pijący_mleko » 10 mar 2018, o 11:11

Obrazek

Obrazek

Obrazek


Ktoś, kto wie gdzie jest most kolejowy w Gucinie, znajdzie też ten cmentarz.
Kiedyś był bardziej zarośnięty krzakami, teraz łatwiej go dostrzec na górze skarpy.

Cmentarz żołnierzy armii rosyjskiej (z 78 DP) i niemieckiej (z 83 DP), którzy polegli podczas walk w okolicach Czerwina w sierpniu 1915 roku. Na planie koła, w centrum cmentarza znajduje się obelisk z głazów granitowych zwieńczony metalowym krzyżem z napisem: „Deutsche Krieger, Russische Krieger ruhen nach dem Kampf in Frieden”.


"Niemieccy i rosyjscy żołnierze spoczywają po walce w spokoju."
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez lukmarq » 25 mar 2018, o 16:01

Polecam odwiedzenie świeżo odrestaurowanego cmentarza w Rososzy. Obecny stan cmentarza określam jako wzorcowy. Kilka postów wcześniej widać jak wyglądał kiedyś :-).
lukmarq
Nieśmiały
 
Posty: 0
Dołączył(a): 25 lis 2015, o 17:55
Lokalizacja: O-ka
Podziękował: 0
Otrzymał podziękowań: 2

Rososz

Postprzez Pijący_mleko » 1 maja 2018, o 22:48

Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez Pijący_mleko » 9 maja 2018, o 11:11

Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Kruszewo

Postprzez Pijący_mleko » 20 maja 2018, o 13:19

Film z jedyna ocalałą płyta nagrobną znalezioną na jednym z cmentarzy.
https://www.facebook.com/32886170430672 ... 5773435317

W Kruszewie znajdowały się dwa cmentarze. Oba już nie istnieją. Podobno w latach 50-tych XXw na obu cmentarzach dokonano ekshumacji.


Wokół tego drzewa zlokalizowany był cmentarz płn-wsch w Kruszewie. Dziś to teren rolniczy.
Obrazek


Tuż za kapliczką zlokalizowany był cmentarz płd-zach w Kruszewie. To te parcele, gdzie są widoczne sadzonki drzew.
Obrazek
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez Pijący_mleko » 28 maja 2018, o 12:17

https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 143379880/ - Ponikiew Duża (nad Stawami)

https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 113345383/ - Ponikiew Duża (Choinki)

trzeci cmentarz w Ponikwi Dużej dopiero mam w planie odwiedzić

___________________________

https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 103294784/ - Ponikiew Mała - cmentarz południowy

cmentarz północny zaorany, ale jest w planie do odwiedzenia

___________________________

https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 103294784/ - Wólka Kunińska

___________________________

https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 933215901/ - Czernie

Obrazek
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez Pijący_mleko » 23 cze 2018, o 17:52

Cisk
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 085951019/

_________________________________________________________________

Nogawki
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 412212253/

_________________________________________________________________

Zapieczne
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 155544412/

_________________________________________________________________

Szkwa
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 705037757/

_________________________________________________________________

Kurpieskie
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 674941260/




Czy ktoś wie, gdzie był drugi cmentarz w Kamiance?
Jeden zwano - Waldfriedhof
drugi - Feldfriedhof
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez Pijący_mleko » 29 cze 2018, o 17:23

Gierwaty
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 524386275/

_________________________________________________________________

Kamianka
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 654297762/

„Wszyscy, którzy tu trwali na posterunku i oddali swe życie za ojczyznę, spoczywają na dużym, przepięknie pielęgnowanym cmentarzu wojennym położonym blisko Narwi, pod cienistymi sosnami, w ciszy i z dala od huku świata, w indywidualnych grobach z wymienionymi nazwiskami i numerami kompanii spoczęli w pokoju żołnierze z pułków nr 4, 33, 44, 147, 150, 151, a także pułków rezerwowych nr 27 i 157”.
Der Durchbuch am Narew z 1919 roku
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Postprzez Pijący_mleko » 24 lip 2018, o 22:46

Ostrołęka - Łazek
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 523924475/

_________________________________________________________________

Jawory Stare
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 883588139/

_________________________________________________________________

Dylewo
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 003487727/

_________________________________________________________________

Daniszewo
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 769048217/

_________________________________________________________________

Chełsty
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 172107210/

_________________________________________________________________

Ponikiew Duża (pod Pasiekami)
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 415345919/
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Re: Cmentarze wojenne ( I wojna światowa)

Postprzez Pijący_mleko » 10 paź 2018, o 22:55

Aby nie produkować za dużo postów dam cały wpis treści (choć nie tylko z okresu związanego z tematem):

Czernie 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 933215901/
_________________________________________________________________
Chełsty 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 172107210/
_________________________________________________________________
Chruśnice 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 839310803/
_________________________________________________________________
Cisk 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 085951019/
_________________________________________________________________
Czerwin 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 578218705/
_________________________________________________________________
Dąbrówka k.Lelisa 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 705480386/
_________________________________________________________________
Dąbrówka k.Różana 1939
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 573272408/
_________________________________________________________________
Daniszewo 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 769048217/
_________________________________________________________________
Dylewo 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 003487727/
_________________________________________________________________
Dzbądzek 1915
https://www.facebook.com/32886170430672 ... 073978687/
_________________________________________________________________
Grabowo 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 701724457/
_________________________________________________________________
Gierwaty 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 524386275/
_________________________________________________________________
Gontarze 1863
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 323204127/
_________________________________________________________________
Gucin/Wojsze 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 162776764/
_________________________________________________________________
Jawory Stare 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 883588139/
_________________________________________________________________
Jelenie 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 414448273/
_________________________________________________________________
Kamianka 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 654297762/
_________________________________________________________________
Kaszewiec 1915
https://www.facebook.com/32886170430672 ... 190685542/
_________________________________________________________________
Komorowo 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 126000732/
_________________________________________________________________
Kruki 1831
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 892212001/
_________________________________________________________________
Kruszewo 1915
https://www.facebook.com/32886170430672 ... 5773435317
_________________________________________________________________
Kurpie Dworskie 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 937875313/
_________________________________________________________________
Kurpieskie 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 674941260/
_________________________________________________________________
Nogawki 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 412212253/
_________________________________________________________________
Nowosiedliny 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 519345033/
_________________________________________________________________
Ostrołęka - Łazek 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 523924475/
_________________________________________________________________
Pianki 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 764651037/
_________________________________________________________________
Pokrzywnica 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 735248287/
_________________________________________________________________
Ponikiew Duża (Choinki) 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 113345383/
_________________________________________________________________
Ponikiew Duża (pod Pasiekami) 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 415345919/
_________________________________________________________________
Ponikiew Duża (nad Stawami) 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 143379880/
_________________________________________________________________
Ponikiew Mała - cmentarz południowy 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 116567516/
_________________________________________________________________
Ponikiew Mała - Wólka Brzezińska 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 805308980/
_________________________________________________________________
Rabędy/Troszyn 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 601787817/
_________________________________________________________________
Repki 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 471561293/
_________________________________________________________________
Rososz 1915
https://www.facebook.com/32886170430672 ... 744190320/
_________________________________________________________________
Rzekuń 1915 1920 1939
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 972262785/
_________________________________________________________________
Rzekuń przy kościele 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 149647004/
_________________________________________________________________
Stanisławowo-Gontarze 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 427609979/
_________________________________________________________________
Stanisławowo-Kocie Góry 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 542169693/
_________________________________________________________________
Siarcza Łaka I - 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 345052827/
_________________________________________________________________
Stok 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 059976227/
_________________________________________________________________
Stok 1863
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 778124466/
_________________________________________________________________
Szkwa 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 705037757/
_________________________________________________________________
Troszyn 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 381363828/
_________________________________________________________________
Wach I - 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 517166323/
_________________________________________________________________
Wach II lub III - 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 631528986/
_________________________________________________________________
Wach IV - 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 313818329/
_________________________________________________________________
Wach 1944
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 288074260/
_________________________________________________________________
Wólka Kunińska 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 103294784/
_________________________________________________________________
Wyk 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 705280428/
_________________________________________________________________
Zapieczne 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 155544412/
_________________________________________________________________
Zbójna 1915 i 1945
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 102467213/
_________________________________________________________________
Żabin 1915
https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 945146066/
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Re: Cmentarze wojenne ( I wojna światowa)

Postprzez Pijący_mleko » 23 gru 2018, o 18:37

Na stronie https://www.facebook.com/rowerem.wokol. ... 8196300740
opublikowałem wspomnienia z wizytacji cmentarzy wojennych w okolicach Goworowa w powiecie ostrołęckim. Ponikiew Duża i Mała, Pasieki, Wólka Kunińska, Żabin, Rębisze i Dzbądzek.

Dzięki Małgorzata Karczewska dotarłem do wielu danych z niektórych cmentarzy wojennych, które sfilmowałem. We wspomnieniach K. G. ze Stuttgartu można znaleźć opisy i ilości pochowanych na tych cmentarzach.
Pozwoliłem sobie przetłumaczyć tekst. Mam niewielką nadzieję, że niektóre treści o spoczywających na tych cmentarzach żołnierzach, trafią kiedyś na pamiątkowe tablice w tych miejscach.
Zapraszam do lektury.

Niemieckie groby wojenne nad Narwią
Szybko dotarłem do Wielbarka przez Olsztyn-Szczytno.
Stare życzenie spełniło się - tylko sto kilometrów dzieliło mnie od celu: cmentarza wojenny (Kriegerfriedhof III) w Ponikwi - Dużej, Województwo Białystok, gdzie mój brat odpoczywa z wieloma towarzyszami.
Jego miejsce spoczynku znajduje się w pobliżu stacji kolejowej Pasieki, do której chciałem dotrzeć przez Chorzele-Ostrołękę.
W Opaleńcu, blisko granicy, widziałem pierwsze groby wojowników, wszystkie dobrze utrzymane.
Każde miejsce spoczynku prostym prostym kamieniem z wygrawerowanym opisem. Jak będzie z grobami poza Narwią?

W niedziela, 26 sierpnia 1934 r., przekroczyłem granicę w Opaleńcu. Paszport został szybko sprawdzony i po godzinie byłem na stacji w Chorzelach na terenie Polski.
Tuż przed Ostrołęką rozbłysło szerokie lustro Narwi, które przebyliśmy po długim drewnianym moście.
Teraz pojechaliśmy na południe do oddalonej o 25 kilometrów stacji Pasieki. O ten fragment linii kolejowej zaciekle walczono pod koniec lipca i na początku sierpnia 1915 roku.
Dobrze okopani Rosjanie próbowali zaciekle zdławić natarcie niemieckie, a obszar między Narwią a linią kolejową został zasiany cmentarzami wojennymi.
Robiło się ciemno, kiedy pociąg zatrzymał się na stacji Pasieki.
Dworzec znajdował się w miejscu, gdzie 4 sierpnia 1915 roku, w trakcie przełamania rozpaczliwego oporu Rosjan, zginął mój brat z sześćdziesięcioma towarzyszami z jego 125 Regimentu Piechoty. Miejscowy Polak zabrał mnie do odległego o pięć kilometrów małego miasteczka Goworowo, do mojego gospodarza, urodzonego w Polsce rolnika pochodzenia niemieckiego, który także posługiwał się językiem niemieckim.

Następnego ranka mój miły gospodarz pojechał ze mną do urzędu, gdzie musiałem się zameldować, a następnego dnia odwiedziliśmy cmentarz wojenny (Kriegerfriedhof III) w Ponikwi-Dużej (dawniej "Ehrenstätte Pasieki"), gdzie mój brat znalazł swoje ostatnie miejsce spoczynku w osobnym grobie.
Aby dotrzeć do grobu, musieliśmy przejść przez pola, ponieważ żadna dróżka nie prowadziła do nekropolii.
Otoczony przez ogrodzenie z drutu kolczastego i kilkanaście sosnowych drzew, cmentarz zalega wśród piaskowych pól jak zielona wyspa.
Wszystkie groby są zaskakująco dobrze zachowane, jedne są zakrzaczone, inne porasta trawa.
Na niektórych grobach lśnią delikatne czerwone rózgi wierzbowe; na innych kiełkują młode sosny i brzozy, z nasion rozsianych przez wiatr.
Ale nigdzie nie było śladu wcześniejszych drewnianych krzyży grobowych oraz żadnych oznaczeń na grobach!
Na szczęście miałem dokładnym plan z rozmieszczeniem grobów, który przygotował dla mnie centralny urząd zajmujący się stratami i wojennymi.
Dało się zauważyć, że polegli nadal odpoczywali w miejscu, gdzie zostali pochowani dwadzieścia lat temu.
Po paru chwilach znalazłem, kierując się planem, miejsce spoczynku mojego brata: w końcu stanąłem przed prostym, ale tak drogim mi grobem leżącym daleko od rodzinnego domu.
Wzniosły spokój zalegał nad gajem bohaterów - tylko sosny szumiały na wietrze .
Spoczywa tu 175 Niemców i 778 Rosjan, przeważnie w pojedynczych grobach, w tym synowie Wirtembergii.
Pochowani tu są żołnierze 125 i 121 Regimentu Piechoty.
A także, 93 Rezerwowego Regimentu Piechoty, 34 Pomorskiego Regimentu Fizylierów im. Królowej Szwecji Wiktorii, 38 Regimentu Artylerii Polowej oraz 128 Gdańskiego Regimentu Piechoty.

Dzień wcześniej byliśmy również na cmentarzu wojskowym (Kriegerfriedhof II) w Ponikwi-Małej.
Znajduje on się około 1200 metrów na wschód od cmentarza wojennego (Kriegerfriedhofes III) w Ponikwi-Dużej, na wzgórzu za linią kolejową i leży bardzo blisko lasu sosnowego, z którego tle mrocznego cienia wyróżnia się jasny masywny pomnik.
Tutaj także odpoczywają synowie Wirtembergii z 121 Regimentu Piechoty i mnóstwo Rosjan.
Honorowe miejsce otacza nieuszkodzone betonowe ogrodzenie.
234 niemieckie groby pojedyncze i trzy duże rosyjskie groby zbiorowe z ponad 700 poległymi są w dobrym stanie, ale nie można już znaleźć ani jednego z oznaczeń grobów.
Pomnik ozdobiony jest hełmem wojskowym (Stahlhelm) i mieczami, zawiera krótki, ale pełen treści opis: "Tu spoczywa 957 niemieckich i rosyjskich wojowników, polegli w 1915 roku".

Około 1,5 km na południowy zachód od cmentarza wojennego (Kriegerfriedhofes III) w Ponikwi-Dużej, przy drodze Józefowo-Kunin, leży kolejne niemieckie miejsce kultu - Wólka Kunińska, otoczony drutem kolczastym i gęstym wieńcem z sosen i brzóz.
Nie ma już krzyży grobowych ani innych znaków rozpoznawczych, również na tym bardzo honorowym miejscu.
Patrząc z góry teren, cmentarz przypomina sklepione łukiem wrota świątyni, największa prostokątna część znajduje się od strony drogi, zaś w półkolistej wywyższonej części groby promieniście otaczają prostopadłościenny pomnik.
- Tutaj spoczywa 532 niemieckich i rosyjskich wojowników, polegli w 1915 roku" - głosi napis na kamiennych płytach pomnika.
Wysokie sosny swymi gałęziami osłaniają doskonale zachowane kopce grobów, na których urokliwie zakwitły wrzosy .

W środę było bardzo jasno. Skrzydła wiatraków śpiewały w napływającym ze wschodu wietrze.
Wcześnie rankiem byłem już w drodze na cmentarze wojenne w Rembiszach i Żabinie, leżącymi na północ od Goworowa.
Już na północnym krańcu małego miasteczka można zobaczyć po prawej stronie szosy do Ostrołęki gęste, wysokie brzozy otaczające czworobok cmentarza wojennego Rembiszach.
Niepokorne łodygi brzóz uginały się na wietrze.
Ich jasnozielone liście i szeregi białych pni cudownie łagodziły powagę tego miejsca.
Na części z około 200 kopcach grobów stały jeszcze krzyże, ale większość napisów namalowanych farbą stała się nieczytelna.

Bardzo cieszy fakt, że pod rządami naszego wodza (A.H.), stosunki między Niemcami a Polską tak wyraźnie się poprawiły i że Komisja (Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge) mogłaby teraz również rozpocząć odbudowę cmentarzy wojennych w Polsce!
Oczywiście, ta wielka i święta praca będzie postępować tym szybciej, im więcej funduszy otrzyma Volkbund.
W Polsce spoczywa ponad trzysta tysięcy niemieckich żołnierzy, a na ilu grobach krzyże jeszcze opisują tych, którzy walczyli i zginęli za swoją ojczyznę!

Około czterech kilometrów na północ od wsi Rembisze, po lewej stronie, las podchodzi do szosy.
W lesie tym, w pobliżu drogi, znajduje cmentarz wojenny Żabin.
Kiedy przekroczyłem żywy murek z brzóz, sosen i krzewów, zatrzymałem się mimowolnie.
Zatopione w porannych promieniach słońca kopce mogił układały się w niewyobrażalnie długich rzędach.
Sporo z nich było opatulone mchem, jak zielone aksamitne poduszki.
Młode brzozy i sosny były rozsiane między grobami; w głębi w grupie drzew wznosiły się trzy wysokie krzyże.
W tej cudownej ciszy spoczywają synowie różnych landów niemieckich, wśród nich z Meklemburgii (90. Rezerwowy Regiment Piechoty), z Saksonii (27. Rezerwowy Regiment Piechoty), z Szlezwiku (84. Regiment Piechoty von Manstein), z Wirtembergii (119 Regiment Grenadierów Królowej Olgi oraz 125 Regiment Piechoty Kaiser Friedrich) i z Prus Wschodnich (33. Regiment Fizylierów Graf Roon oraz 73. Mazurski Regiment Artylerii Polowej).
Po prawej stronie cmentarza zachowało się jeszcze wiele dobrze zachowanych kopców grobowych z krzyżami i napisami, podczas gdy po drugiej stronie zarówno krzyże, jak i czytelne napisy, są rzadsze, spoczywa tam wielu Rosjan.

Z dworca kolejowego Goworowo, który jest bardzo blisko cmentarza wojennego - Rembisze, pojechałem na południe do stacji Pasieki.
Podczas gdy domy spalone w czasie wojny dawno temu zostały odbudowane, a okopy i leje po pociskach w luźnych piaszczystych glebach w dużej mierze zatarły się, rosyjskie okopy strzeleckie na szczycie nasypu są nadal wyraźnie widoczne na przejeździe kolejowym między Goworowem a Pasiekami.

Ze stacji Pasieki powędrowałem na południowy zachód przez tereny sołectw Borki i Kunin.
Tam 26 lipca 1915 roku, Rosjanie przeprowadzili kilka nieudanych desperackich kontrataków.
Młody Polak z Kunina chętnie zaprowadził mnie na pobliski cmentarz wojenny.
Który zalegał wokół wzgórza, otoczony drutem kolczastym.
Dobrze zachowaną bramą, ozdobioną krzyżem żelaznym, weszliśmy na cmentarz i wspięliśmy się po kamiennych stopniach do stojącego na szczycie pomnika w kształcie kolumny.
Inskrypcja na pomniku brzmiała: "Pamięci spoczywających tutaj bohaterów , 1915". ("Dem Gedenken der hier ruhenden Helden, 1915")
Rzędy grobów ułożone były promieniście w kręgach wokół wzgórza.
Również tam spoczywają żołnierze z Wirtembergii (119 Regiment Grenadierów Królowej Olgi i 121 Regiment Piechoty oraz 125 Regiment Piechoty Kaiser Friedrich), Prus Zachodnich (141 Regiment Piechoty oraz 176 Regiment Piechoty), z Pomorza (42. Regiment Piechoty Prinz Moritz), z Berlina (93. Rezerwowy Regiment Piechoty) a w mogiłach zbiorowych 250 Rosjan.
Wszystkie mogiły są w bardzo dobrym stanie - częściowo porośnięte trawą, częściowo wrzosami; na nielicznych zachowanych krzyżach napisy są prawie wszędzie zatarte.

W czwartek ponownie wybrałem się na grób mojego brata, na (cmentarz) Kiegerfriedhof III w Ponikwi-Dużej.
Po drodze znalazłem jeszcze trzy cmentarze wojenne, które jak inne były w dobrym stanie.

W piątek rano musiałem już się zbierać, aby wrócić do domu.
Serdecznymi podziękowaniami pożegnałem mojego przyjaznego gospodarza i jego życzliwą żonę.
Przez Ostrołękę dotarłem do Chorzel, granicę przekroczyłem w Opaleńcu i wieczorem wsiadłem do pociągu w Wielbarku, który zawiózł mnie z powrotem do mojej ojczyzny, bogatszego w jedyne w swoim rodzaju wspomnienia.

Groby wojowników z nad Narwi nie są stracone!
To pozytywna wiadomość dla ich krewnych w ojczyźnie.
Mój gospodarz w Goworowie z przyjemnością odbiera gości z dworca, przyjmuje ich i zabiera na cmentarze.
Jak chwalebna i tania jest to okazja, którą można połączyć z wizytą w Prusach Wschodnich.
W samej Polsce Niemiec znajduje wszędzie przyjazną uprzejmość.
Nikt nie będzie żałował podróży do opuszczonych grobów wojennych w Polsce.
K. G. Stuttgart.
Tłumaczenie własne (Rowerem wokół Ostrołęki)

Źródło: [K. G., Stuttgart] Kriegsgräberfürsorge 1935.


Obrazek
Budynek dworca kolejowego w Pasiekach.


Obrazek
Nasyp kolejowy pomiędzy Ponikwią-Dużą a Ponikwią-Małą po walkach w 1915 roku.
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Re: Cmentarze wojenne ( I wojna światowa)

Postprzez Pijący_mleko » 5 cze 2019, o 10:06

Cmentarze zgrupowałem na tej stronie:
https://ostroleka-i-okolice-1915.blogsp ... -page.html

Niestety brak czasu, by w poszczególnych wpisach dodać zdjęcia, ale czasem powoli będę się starał.

Obrazek

Rośnie też lista jeszcze nieopisanych cmentarzy. A mnóstwo ich jeszcze nie znalazłem, co najmniej 20 miejsc wokół Goworowa.
Iść, ciągle iść, trafiać celnie
W zawianej piaskiem trawy ślad
Być sobą być niepodzielnie
Oczami dziecka mierzyć świat
Iść, ciągle iść w stronę słońca
W stronę słońca aż po horyzontu kres


Redaktor do moich postów by się przydał
Avatar użytkownika
Pijący_mleko
Moderator
 
Posty: 5033
Zdjęcia: 232
Dołączył(a): 5 cze 2009, o 14:57
Lokalizacja: Ostrołęka
Podziękował: 1359
Otrzymał podziękowań: 2187

Poprzednia strona

Powrót do Ciekawe miejsca

Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 0 gości

cron